Mi Thianghlim Mathaia:
(Mathaia Chanchin tawitea ziak)
Mathaia
hi Galili rama piang a ni a. Juda
hnam a ni.
Isua
zirtir 12 zing ami a ni. Isua a zui hma chuan Hebrai mipuite hnenah chhiah
khawntu a ni ṭhin a. An chhiahkhawnna office hi Kapernaum-a awm a ni.
Thil hre tak a ni a, Isua a zui hnaih
avangin a chanchin pawh ziah tur a hre ber a ni. Isua sermon leh tehkhin thute
ziak chipchiar peih tak a ni bawk. Mathaia bung 5 leh bung 7 ah hian Isua
zirtirna chu a ziak nasa hle nghe nghe. Isua zui rawttu a nih avangin a
thuziakte hi a rintlak a, Lehkha thiam sang a nih loh avang erawh chuan Luka
anga systematic taka ziak erawh a ni lem lo.
Mathaia hi Chanchin Tha ziaktu 4 (Mathaia,
Marka, Luka leh Johana) zinga pakhat a ni a, Isua thihhnu (atlem berah) kum 20 vel chhung Mathaia
hian Chanchin Ṭha Mathaia hi a ziak a ni. Chanchintha Mathaia Ziak ah hian Bung
28 thleng a awm a ni. Chhandamna
hi Israelte-a chhui luh tum tlat a ni a, Isua thlahtute chanchin a chhui paw'n
Abrahama atanga chhui chat a ni. (Luka chuan Adama atangin a chhui).
Isua
chu Mosia thar ang a Juda te hnen a lokal angin a ziak a, Thuthlung Hlui
hrilhlawkna te rawn nemnghettu-ah a chhuah a ni. Isua ringtute chu Rinna a
nungin, inhmangaih tawn dial dial a pawimawh zia a sawi uar hle.
Mathaia
hi Persia leh Ethiopia ah te Pathianthu hril (missionary)in a kal bawk a.
Tunlai
mithiam tamtakte chuan Chanchin Ṭha hmasaa ber hi Mathaia ziak tak tak a ni
thei lo ang tih ringtu pawl pawh an awm a. Matthaia leh Luka te hian Marka ziah en chungin an ziak ni
a ring pawl an awm bawk.
Chanchintha bu hmasa 3 te hi synoptic Gospel an ti a, a hnuhnung
ber hi The fourth Gospel emaw The evangelist an ti thin. Marka hi a hmasa ber
a, Mathaia leh Luka hian thulak nan an hmangin a lang a, chumi lo Mathaia leh
Luka hian thulakna dang an nei a, chu chu hriat a ni lo.
Tunah
chuan Mathaia ziak hi Hebrai ṭawng a ziak niin, chuta ṭangin Greek ṭawngah
Grecian (Greek) Jew in a lehlin niin an hria.
Matthaia hian Juda ho tan a ziak nia an rin
chhan chu, midang 3 ten ‘Pathian ram’(Kingdom of God), an tih vek laiin, Juda
hovin Pathian hming an zah em em avang leh a nazawnga lam rik an hreh thin
avangin ‘Van ram’ (Kingdom of heaven), tih a hmang ta bik a ni, an ti. Pathian
ram tih leh Van ram an tih hi thil hrang lutuk a ngaih loh tur a ni.
Mathaia
hming a ni serh chu September ni 21 niin, accounting leh bankers ho patron
saint a ni.
Isua thilmak tih Chanchintha bu li ten an ziah tlan vek chu
Mipui sangnga hrai a ni.
Mathaia thih dan hi chiang tak sawi thei a ni lo a,
Ethiopia-ah Martar-in a thi a hriat a ni a, mahse thenkhatah chuan martar lo
anga sawina a awm tho bawk a ni.